Xoves 28 Marzo 2024

Cromos dixitais ou revolución na propiedade? Así son os NFTs

Chámanlle tokens non funxibles (NFTs) e son a gran sensación neste intenso ano 2021 no mundo cripto

Admítoo, non entendo a tolemia dos NFTs. Non se fala doutra cousa no criptomundo desde hai meses. E non alcanzo a comprendelo. Pero non é pola parte técnica, que describirei logo, senón na parte social. E aínda que me custe, hoxe lanceime a falar dos famosos tokens non funxibles (NFTs).

A idea é sinxela: grazas a blockchains como Ethereum, un token único pode asociarse a un activo dixital ou real, representando a propiedade. Quen teña ese token no seu moedeiro, é o propietario. Ademais os NFTs poden comprarse e venderse libremente. Xa está.

Publicidade

Ben, en realidade, non está. A explicación rápida é esa, pero as implicacións son xigantescas e imposibles de predicir, como argumentarei na segunda parte. Pero como case todo en  blockchain, obríganos a repensar moitas cousas que dabamos por sentadas. E esa reflexión en si xa ten valor.

Vou confesar algo: desfruto ao defender a arte contemporánea en charlas de café entre amigos. Fágoo medio de broma e medio en serio, porque como non teño nin idea non o podo facer doutra forma. Cando alguén di: “pero como vai valer tanto un plátano pegado con cinta americana!”; eu respondo retranqueiro: “pois faino ti, se che parece tan fácil”. Bromas á parte. A arte, ao non ser algo funcional e estar completamente no conceptual, ten unhas valoracións que poden ser sumamente dispares. A miña liña argumental é que a arte contemporánea non é tan distinta da arte tradicional en canto a valoracións. Por exemplo, ao descubrir que un cadro de Velázquez non o pintou el, senón un discípulo, pasa de valor incalculable a barateiro. Pero se é o mesmo cadro que antes? Xa, pero non o pintou Velázquez. Pero se é o mesmo cadro! É obvio que parte da arte contemporánea xoga cos límites do concepto arte e, en xeral, cos conceptos. Pero en cuestión de arte contemporánea ou tradicional, a valoración está máis aló da obra en si. Gustos persoais á parte.

A clave da arte está en que é única e a súa propiedade exclusiva. Ata non fai moito, o mundo dixital caracterizábase por poder facer copias infinitas a custo cero. Ademais, se querías ter algo en propiedade, tiñas que acudir a outra entidade que así o certificase. Ata que chegou, xa o sabes, blockchain. Coa súa teima de quitar intermediarios e apoiándose nas posibilidades dos contratos intelixentes. Hoxe en día pódese demostrar a propiedade dun activo e transferilo ou vendelo sen a necesidade dun intermediario que o certifique. Segue sendo interesante que alguén os expoña, explique e xestione todo iso que vai alén da obra. Pero o cambio é radical.

Pero, e se che digo que a maioría de NFTs hoxe en día non venden arte física (que poden) senón arte dixital? Si, desde gifs, a fotos, a deseños en 3D ou mesmo chíos. Cousas que están á vista de todo o mundo, que son facilmente copiables, pero que grazas á blockchain podes xestionar a súa propiedade (compra, venda, almacenamento…). O primeiro que moitos pensamos cando alguén se gasta 1,29 ETH (máis de $2000 actualmente) nun gif dun gato como o da figura anterior é parecido ao do plátano coa cinta americana. E que conste que para o exemplo non remexín moito, saqueino do cuarto NFT ao abrir opensea.io, hai casos moito máis extremos. Pero sexa unha anécdota máis ou menos puntual ou teña detrás unha historia, a miña recomendación é non caer na tentación de quedar só no hype.

Un token non funxible, ao estar nunha blockchain programable na que o contrato é imparable, pode abrir todo tipo de posibilidades. Por exemplo, o artista podería vender a obra cunha  cláusula programada que cando o token se venda, un 10% sempre lle chegará a el. A obra non perde propiedades co tempo, non se degrada, nin tampouco perde o “certificado de autenticidade”. O seu intercambio é instantáneo e o pago está na propia blockchain. Pero tamén podería venderse un terreo nun mundo virtual como decentraland, ou unha mascota virtual, ou un xogo en liña, ou calquera cousa dixital que se che ocorra no contexto que se che ocorra. Moitas vantaxes si, pero ao final son como “cromos dixitais”, non? Quen vai comprar iso? Quizá lembres unha aplicación de mensaxería chamada Line. Entre outras cousas vendía uns stickers para usar nas conversacións cos que gañaba 270 millóns ao ano de dólares vendendo adhesivos dixitais. Ou Fortnite, que gaña unha fortuna vendendo personalizacións de xogadores.

E iso só é a punta do iceberg.

'Everydays: The First 5000 Days', obra de Beeple subastada por Christies.
‘Everydays: The First 5000 Days’, obra de Beeple subastada por Christies.

NFTs, redefinindo a propiedade programable

A palabra funxible fai referencia a que algo se pode consumir. Pero creo que a definición de ben funxible é máis precisa para entender os NFTs:

  1. adxectivo (Dereito) bens mobles dos que non pode facerse o uso axeitado á súa natureza sen consumilos e aqueles en reemprazo dos cales se admite legalmente outro tanto de igual calidade.

Se unha entrada ao cinema custa 6€, dá igual que o pagues en moedas, cun billete ou cunha transferencia. O diñeiro é funxible non só porque se pode gastar, senón porque con idéntica cantidade é intercambiable. Se che digo que un traxe decente vale unha onza de ouro pasa algo semellante, temos que poñernos de acordo cos quilates do ouro, pero en xeral unha onza de ouro dos mesmos quilates e outra son intercambiables.

Se chegamos a un acordo e intercambiamos as nosas casas, non vale que no proceso eu compre unha casa en ruínas e a intercambie. Cada casa é única e o acordo fala de dúas casas concretas, non de casas en xeral. Unha casa sería un activo non funxible. Segundo a RAE debería ser un ben moble (que se pode mover), pero aí discrepo coa RAE.

Hai activos que son semifunxibles. Por exemplo, unha entrada para a final de Champions  League non é única, hai 50.000 máis, e sendo nunha zona parecida é mesmo intercambiable coma se fose funxible. Pero á vez, como a súa tirada é limitada hai “unicamente” 50.000 entradas para ese partido, que non se poden cambiar por entradas doutros partidos. Son bens chamados semifunxibles.

Ata aquí, puxémoslle nome ás cousas que todos coñecemos. O seguinte paso é levalo á blockchain, para poder utilizar as súas propiedades: dixital, intercambiable, sen intermediarios e con sistema de pagos con criptomoedas. É dicir, todo o que necesitamos.

Tecnoloxía dos NFTs

Ethereum é neste momento a gran blockchain que permite programar contratos intelixentes. Mediante programación é difícil, pero teoricamente posible, facer tokens dos tres tipos. Pero en Ethereum crearon tres estándares cos que é moito máis fácil e seguro.

ERC20 – Tokens funxibles

Esta funcionalidade de Ethereum fai tan fácil a creación de tokens que propiciou que en 2016 e 2017 se creasen moitísimos. Foron as famosas Initial Coin Offerings (ICOs), nas que se creaba un  token con certas propiedades e, ademais, saía á venda de forma previa con descontos. Ao ser tan fácil de facer e recadar tanto diñeiro as primeiras ICOs, creouse unha burbulla, que acabou estourando. Pero detrás dese estourido quedou un ecosistema de tokens baseados en ERC20, e por tanto en Ethereum. Aquí podes ver como a maioría dos tokens máis importantes son en Ethereum mediante ERC20.

ERC721 – Tokens non funxibles (NFT)

Mediante esta funcionalidade pódese definir que un token está asociado a un activo e quen é o seu propietario. Idealmente o activo reside na blockchain, pero pode ser unha url ou mesmo unha descrición dun activo real (o coche con matrícula ABC123). O seu propietario é un moedeiro de Ethereum e ao ser un token, cambialo ou vendelo é sumamente sinxelo. Ademais, ao ser programable, pódense engadir moitas funcionalidades aos tokens e integralos con videoxogos, realidade virtual ou calquera aplicación. A primeira aplicación exitosa deste protocolo foron os CryptoKitties en 2017. En 2021 vivimos unha nova febre de NFTs como podes ver nesta lista.

Unha crítica moi habitual e moi pertinente é que calquera pode escribir calquera cousa nun NFT. E é verdade, pero basta ler a Cris Carrascosa (recomendadísima a súa newsletter) para comprobar as implicacións legais que ten. Se alguén pon á venda un ben que non é seu na  blockchain, é unha proba indeleble dun delito. Iso si, a anonimidade de blockchain pode facer difícil demostrar ese delito. O que está claro é que a integración entre o mundo real e o mundo  blockchain irá lenta, por iso a maioría de NFTs son de activos dixitais.

ERC1155 – Tokens semifunxibles

É un estandar proposto por Enjin, unha das empresas líderes en NFTs, e aceptado pola comunidade de desenvolvedores de Ethereum. Basicamente, engade un campo aos tokens ERC721 coa cantidade de tokens únicos. Por exemplo, con 500 edicións do selo conmemorativo de Consenso Newsletter, o token ERC1155 asegurará que só hai 500 propietarios dese token co selo asociado.

Exemplos e casos de uso

“Everydays: The First 5000 Days”, é un colage de cinco mil imaxes creadas día a día por Mike Winkelmann, máis coñecido como Beeple, un artista dixital que ata hai pouco vendía as súas obras por cantidades con dúas ou tres cifras. Esta obra foi vendida en Christie’ s nunha poxa que superou os sesenta e nove millóns de euros. A novidade é que a obra foi vendida mediante un NFT e foi pagada en Ethereum. É un punto de inflexión na historia dos NFTs. Se unha casa de poxas con máis de dous séculos de historia decidiu utilizar unha tecnoloxía que reduce o nivel de intermediación da propia casa de poxas, quizá é porque esa tecnoloxía pode ter un impacto xigantesco.

Hai máis casos de xente relevante fora do mundo cripto experimentando con NFTs. Os Kings of Leon co seu disco, Grimes, cos seus vídeos ou Jack Dorsey (fundador de Twitter e moi metido en cripto) co seu primeiro chío de 2006. Ese tweet que ves debaixo vendeuse por 2,5 millóns de dólares. Para que quere alguén posuír un chío público? Non o sei.

Os coleccionables son outro caso de uso habitual de NFT. No mundo real, as cartas Magic convertéronse desde fai anos, ademais dun xogo de cartas, nunha forma de coleccionismo. Páganse auténticas fortunas por unha carta ou un grupo de cartas. Si, son cartas impresas de forma industrial, e a súa escaseza é artificial (poderían imprimir máis). Na miña xeración case todos os nenos tiveron cromos e álbums onde pegalos, que é a versión infantil dunha afección outrora moi popular, como era a numismática. Agora pensemos neste tipo de xogos e  coleccionables, potenciado con programación, restrinxida a súa tirada e xestionada a súa propiedade mediante blockchain. Pouca broma.

Pero fóra do mundo artístico e dos coleccionables existen moitos outros casos de uso para os  NFTs. Déixame que che fale doutro máis: os dominios da internet (por exemplo: oteunome.com). Os dominios resérvanse nun fornecedor autorizado pola ICAAN; para transferilos hai que poñer de acordo e autorizar ao propietario, ao comprador, aos dous fornecedores e coordinalo coa ICAAN. Toda esa intermediación desaparece en blockchain e xa podes reservar os teus dominios .eth ou .crypto. Aínda non son compatibles por defecto con todos os navegadores, pero abonda cunha pequena configuración.

Conclusión

Se estas cantidades te asombran, se non entendes o por que de moitas anécdotas de NFTs, benvido ao clube! Aínda que vendo o mercado da arte, teño a sensación de que o club existe desde que o mundo é mundo. Alén do mareante e do curioso, hai unha redefinición enorme da propiedade. Teño a intuición de que as posibilidades que abre blockchain, incluídos os NFTs, están apenas comezando. Seguramente existan altos e baixos e mesmo burbullas. É certo que a burbulla das .com foi un problema, pero tamén o é que 20 anos despois as compañías máis importantes do mundo o son grazas á tecnoloxía que propiciou a burbulla. Se algo é capaz de redefinir aspectos relevantes da vida dos seres humanos, creo que merecen a nosa atención. E os NFTs estano a facer.

DEIXAR UNHA RESPOSTA

Please enter your comment!
Please enter your name here

Este sitio emprega Akismet para reducir o spam. Aprende como se procesan os datos dos teus comentarios.

Relacionadas

A historia da creación dun NFT galego

Nos últimos anos xurdiron algunhas experiencias pioneiras cos NFT en galego pero... Cal foi a primeira?

Durme neno, durme xa, que vén a inflación e o teu salario e aforros comerá

A inflación non se cingue só á suba de prezos, e cripto non é só unha moeda descentralizada

Cambio de era: o sistema vai ‘blockchainizarse’

A saída a bolsa de Coinbase foi, probablemente, o fito que marca unha nova era na aceptación e regulación de cripto